ΠΗΓΕΣ ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ, ΕΝΑ ΠΑΡΑΜΥΘΕΝΙΟ ΤΟΠΙΟ ΣΤΗ ΘΕΡΜΙΩΤΙΚΗ ΓΗ (ΦΩΤΟ)

Παρουσίαση: Νίκος Κωστακόπουλος

Λίγο πριν την άφιξη στο Θέρμο, ακολουθώντας τη διαδρομή που οδηγεί μέσω του κεντρικού δρόμου πρόσβασης σ' αυτό (της εθνικής οδού Αγρινίου - Θέρμου), εντυπωσιάζει το τοπίο που συναντάμε λίγο πριν την έξοδο από το χωριό....

Αγία Σοφία, στο σημείο που ο δρόμος διέρχεται από τον χείμαρρο Μοκιστιάνο. Μια μικρή γωνιά του παραδείσου, που η φύση της χάρισε απλόχερα περίσσεια κάλλη. Είναι οι Πηγές Αγίας Σοφίας, όπως είναι γνωστό ευρύτερα το εν λόγω τοπίο.

Ένα παραμυθένιο τοπίο στη θερμιώτικη γη!

Άφθονα νερά, που αναβλύζουν σε μεγάλη ποσότητα μέσα από το βουνό, τη Μακριά Ράχη, ικανά να εξυπηρετήσουν τις πολλαπλές ανάγκες σε νερό ενός ολόκληρου χωριού, της Αγίας Σοφίας - ενός χωριού μεγάλου για ορεινή περιοχή - να υδρεύσουν τα νοικοκυριά της, να αρδεύσουν τα χωράφια της, να τροφοδοτήσουν τους νερόμυλους και τις νεροτριβές της. Και όχι μόνο. Τα νερά των εν λόγω πηγών κατά μήκος της διαδρομής τους επί του φυσικού τους δρόμου, στην κοίτη του χειμάρρου Μοκιστιάνου, διασχίζουν ένα τοπίο σπάνιας φυσικής ομορφιάς μέχρι να καταλήξουν στη λίμνη Τριχωνίδα, αφού κατρακυλήσουν με πάταγο από τους εντυπωσιακούς Δίδυμους Καταρράκτες που συναντούν στην πορεία τους.

Αλλά, ας επανέλθουμε στο τοπίο των Πηγών αυτό καθεαυτό. Εδώ τα αιωνόβια πλατάνια σε αγαστή σύμπνοια με τα πηγαία νερά, τα οποία ξεπηδούν γάργαρα από μικρότερες και μεγαλύτερες πηγές σε μια ακτίνα μερικών δεκάδων μέτρων μέσα από τους βράχους στους πρόποδες της Μακριάς Ράχης, συνιστούν τα βασικά φυσικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν το τοπίο. Και δεν είναι μόνο αυτά.

Τα νερά κατρακυλούν από τις πηγές μέσω μικρών καταρρακτών μουρμουρίζοντας ασταμάτητα και, αφού συγκεντρωθούν σε μια μικροσκοπική λιμνούλα, άλλα από αυτά εγκλωβίζονται και οδηγούνται μέσω μυλαύλακου στον νερόμυλο που βρίσκεται ακριβώς δίπλα και στη συνέχεια διαμοιράζονται τη θερινή περίοδο σε δύο αρδευτικούς υδραύλακες που κινούνται σε αντίθετες κατευθύνσεις για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες άρδευσης των κτημάτων ολόκληρης της περιοχής, ενώ όσα περισσεύουν, αφού υπερπηδήσουν από μικρούς καταρράκτες σχηματίζοντας κουρτίνες νερού με κυμαινόμενο σχήμα και πάχος κάθε εποχή του έτους ανάλογα με την ποσότητα των νερών κάθε φορά, συγκεντρώνονται βιαστικά και ποδοβολώντας ξεχύνονται ορμητικά στην κοίτη του Μοκιστιάνου, αδημονώντας να καταλήξουν στην αγκαλιά της μεγάλης λίμνης στην καρδιά της Αιτωλίας, στην Τριχωνίδα, "το Πέλαγος της Αιτωλίας".

Τη χειμερινή περίοδο, μάλιστα, η ποσότητα των νερών αυξάνεται όχι μόνο λόγω της μεγαλύτερης παροχής των πηγών αλλά και από τα νερά της βροχής που καταλήγουν στο άνω τμήμα του χειμάρρου, από το σημείο που ξεκινάει αυτός, από τη γενέτειρα του Κοσμά του Αιτωλού, το Μέγα Δένδρο, ως το εν λόγω σημείο, αλλά και από άλλα πηγαία νερά που αναβλύζουν από άλλες εποχιακές μικροπηγές στο προαναφερόμενο τμήμα.

Συνάμα, τα ανθρώπινα δημιουργήματα στον χώρο αυτόν βρίσκονται σε απόλυτη συνάφεια με το τοπίο και τονίζουν το κάλλος της περιοχής. Δύο χώροι αναψυχής κατάλληλα διαμορφωμένοι εκατέρωθεν του δρόμου που διέρχεται επί καλαίσθητου πέτρινου γεφυριού, διαμορφωμένου κατάλληλα, αν και εν μέρει λίγο αταίριαστα, είναι αλήθεια, για να εξυπηρετηθούν οι σύγχρονες ανάγκες επικοινωνίας της περιοχής μέσω του δρόμου που διέρχεται από το σημείο αυτό, ο οποίος παρ' όλα αυτά ως αισθητική αντίληψη είναι απόλυτα συνταιριασμένος με το περιβάλλον. Ακόμη, η πλακόστρωτη πλατεία με την πέτρινη βρύση, τις ξύλινες πέργκολες, τα καθίσματα και τα καλαίσθητα φωτιστικά, οι διάδρομοι και οι σκάλες στο άνω μέρος των Πηγών, το μυλαύλακο και ο χώρος δασικής αναψυχής στο κάτω μέρος του δρόμου και γενικά όλες οι ανθρωπογενείς παρεμβάσεις στον χώρο αυτόν είναι ταιριασμένες περίφημα με το περιβάλλον και έχουν καταστήσει τον χώρο κατάλληλο ως επισκέψιμο.

Φύση και άνθρωπος εδώ έχουν βάλει τα δυνατά τους για να προσφέρουν το καλύτερο δυνατό αισθητικό αποτέλεσμα και να πετύχουν την τέρψη των αισθήσεων όσων επισκεφθούν το τοπίο αυτό. Ένα τοπίο έτσι κι αλλιώς μαγευτικό που η ανθρώπινη παρέμβαση το έχει καταστήσει φιλικό και ελκυστικό για τον κάθε επισκέπτη. Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου, πως ακριβώς δίπλα από τον χώρο των πηγών λειτουργούσαν παλιότερα κατασκηνώσεις του ΠΙΚΠΑ και ίσως δεν είναι άσχετο ακόμη και με το ότι παραδίπλα είχαν επιλέξει οι αρχαίοι πρόγονοί μας τον χώρο ως κατάλληλο για την ανέγερση του ναού που ήταν αφιερωμένος στην τοπική θεότητα, τη Λαφρία Αρτέμιδα, και αργότερα, τον καιρό του Βυζαντίου, έχτισαν τον περικαλλή ναό της Αγίας Σοφίας ακριβώς δίπλα στον προαναφερόμενο ναό που εντωμεταξύ είχε μετατραπεί σε χριστιανικό ναό, στους δίδυμους ναούς του Αγίου Νικολάου και των Ταξιαρχών. Ένα ναοδομικό συγκρότημα με ιδιαίτερη ιστορική βαρύτητα για την ευρύτερη περιοχή.

Τέλος, ο χώρος προσφέρεται για στάση κάθε εποχή του έτους, καθώς έχει να προσφέρει μοναδικές συγκινήσεις κάθε φορά. Από εδώ, εξάλλου, ξεκινάει το μονοπάτι του φαραγγιού του Μοκιστιάνου, το οποίο, αφού διασχίσει τον χείμαρρο και διέλθει από τους περίφημους Δίδυμους Καταρράκτες του, καταλήγει στη λίμνη Τριχωνίδα κοντά στον χώρο της Ιαματικής Πηγής στη θέση Κόκκινο Στεφάνι Μυρτιάς.

Επιπλέον, το εν λόγω τοπίο των Πηγών της Αγίας Σοφίας προϊδεάζει τον επισκέπτη τόσο για τα ποικίλα ανθρωπογενή μνημεία στις προαναφερόμενες περιοχές όσο και για τη σπάνιας ομορφιάς φύση του Θέρμου στην ολότητά του, όπως αυτή ξεπροβάλλει τόσο στην παραλίμνια στην Τριχωνίδα και στην ημιορεινή περιοχή όσο και στην κατ' εξοχήν ορεινή περιοχή του Δήμου Θέρμου, στις παραποτάμιες περιοχές στον Εύηνο, στον Γιδομανδρίτη και στα Φιδάκια και στις ελατοσκεπείς και υποαλπικές εκτάσεις ψηλότερα.

Μια στάση στον χώρο αυτόν οποιαδήποτε εποχή του έτους επιβάλλεται για τον κάθε επισκέπτη στην περιοχή του Θέρμου, προκειμένου αυτός να πάρει μια πρόγευση από τα θέλγητρα που θα συναντήσει στο μαγευτικό στην ολότητά του θερμιώτικο τοπίο. Στον χώρο που συνιστά πάρκο της φύσης και του πολιτισμού!!!